Spelbeschrijving

Murano is een eiland vlakbij het bekende Venetië. Net als Venetië is Murano een verzameling van kleinere eilanden die door bruggen met elkaar verbonden zijn, deze kleine eilandengroep staat vooral bekend voor zijn glaswerk. In dit spel varen we met gondels om de acties in verschillende gebouwen te kunnen uitvoeren. We zullen heel wat gebouwen oprichten op de verschillende eilanden van Murano: glasfabrieken, winkels, paleizen en nog veel meer!

Als je aan beurt bent kan je de zwarte gondels verplaatsen, de eerste verplaatsingsactie is bovendien gratis. Als je daarna nog verplaatsingen wilt uitvoeren wordt het steeds duurder: een tweede verplaatsing kost één geldmunt, een derde verplaatsing kost twee munten en voor een vierde verplaatsing betaal je nog eens drie extra! Je mag oneindig veel gondels verplaatsen, zolang je al die verplaatsingen maar kan betalen. De actie waarop je uiteindelijk eindigt is de actie die je deze beurt zal mogen uitvoeren. Met sommige acties kan je vb. gebouwen aankopen, op de ene plaats zijn er glasfabrieken te koop, op andere locaties kan je ook paleizen, winkels en speciale gebouwen aankopen. Om al die gebouwen uiteindelijk op het speelbord te kunnen plaatsen zal je ergens de actie bouwen moeten uitvoeren, dan kan je tot drie dingen bouwen. Alle gebouwen leveren punten of voordelen op, maar vergeet niet dat je eerst straten moet leggen alvorens gebouwen te bouwen. Die straten zijn gratis, maar je bent er wel één van je drie bouwacties mee kwijt en ze leveren géén punten op. Op die straten vind je bovendien de klanten, die heb je nodig als je een inkomen wilt. Als je op een eiland een winkel bezit én er lopen klanten in diezelfde kleur rond dan kan je met een andere actie wat geld verdienen. Ook met glasfabrieken kan je een aardig centje bijverdienen, het glas produceren kost je wegens milieu-vervuiling wel twee punten, maar vervolgens kan je meteen glas verkopen. Als je een set met drie dezelfde kleuren kan verkopen kan dat oplopen tot 20 munten! Een andere belangrijke actie is het aankopen van opdrachtkaarten, deze kaarten heb je namelijk nodig als je bij de eindtelling nog wat punten wilt scoren. Het is daarbij niet voldoende om ervoor te zorgen dat één van de eilanden aan die opdracht voldoet, je moet vervolgens ook nog een gondelier bij dat eiland zetten. Dat laatste kan uiteraard in een andere actie, een plaats die voor jou gereserveerd is kost 2 munten, maar als je ze op een andere plaats wilt zetten zal je 5 munten moeten inleveren. Je begint het spel met 5 gondeliers, je kan er tijdens het spel nog twee bij in dienst nemen, maar je kan ze ook tijdelijk verkopen om 3 munten te krijgen. Als je geen van deze acties wil of kan uitvoeren kan je ook passen, je verzet daarvoor één gondel naar keuze en ontvangt 1 munt.

Van zodra er twee stapels met gebouwen of straten op zijn wordt het einde van het spel ingeluid, alle spelers krijgen daarna nog één beurt. Elke speler mag vervolgens nog één opdrachtkaart toewijden per gondelier dat op het speelbord staat, hiermee kunnen de spelers nog tot 21 punten per kaart verdienen. Gondeliers die ingezet zijn maar waarvoor géén kaart voorzien is leveren nog één punt op, maar kaarten die je niet aan een gondelier kan toewijzen leveren niets meer op. De speler die daarna de meeste punten heeft verdiend is de winnaar van Murano!

Onze mening

Murano werd al vermeld bij onze zoektocht naar het beste expertspel van 2014. Ondertussen kwam het spel wat vaker op tafel en zijn we zeker nog even enthousiast. Het verplaatsen van de gondels zorgt ervoor dat het kiezen van de acties heel anders aanvoelt dan bij andere spellen. Deze manier van ‘acties kiezen’ brengt tegelijkertijd het tactische element in Murano. Jij kiest een actie dat je wilt doen maar tegelijkertijd verplaats je één of meerdere gondels en kan je de situatie voor een volgende speler veranderen. Kan hij daardoor gemakkelijker een actie kiezen? Of staat die gondel nu juist grondig in de weg? Sommige acties staan twee keer op het bord, maar de acties waar je geld mee kan verdienen staan er maar één keer op! In de meeste gevallen willen meerdere spelers die actie uitvoeren, wie zet de gondels ‘mooi klaar’ voor de volgende speler? Soms betaalt een speler plots veel om gondels te verplaatsen waardoor de situatie plots helemaal kan veranderen. Zélfs als je wilt passen moet je nog nadenken, want ook dan moet je een gondel verplaatsen! Het is aan te raden om vrij in het begin van het spel opdrachtkaarten aan te kopen, het is handig als je weet waar je naartoe wilt. Al kan je op het einde uiteraard nog kaarten bij trekken in de hoop betere kaarten in te kunnen zetten bij de eindtelling. De spelregels zijn vrij eenvoudig uit te leggen en het speelt ook heel vlot.

Murano bevat een dubbelzijdig speelbord, enerzijds een bord voor 4 spelers en langs de andere kant voor 2/3 spelers. Het grootste verschil is dat er met 4 spelers een extra eiland beschikbaar is, een plaats die op de achterzijde benut wordt om de stapels kaarten te leggen. We speelden het spel met alle spelersaantallen en speelden het spel uiteindelijk het liefst met twee of drie spelers. Met een volle bezetting leek het alsof het spel aan het einde wat langdradig werd, sommige spelers wisten niets nuttig meer te doen en het ging wat slepen. Een gevoel dat we met twee en drie spelers nooit hebben gehad! Ook met twee viel Murano zeker in de smaak. De kaarten maken het spel toch wel taalafhankelijk, ook al zijn de symbolen op de kaarten vrij duidelijk.

Conclusie: Murano is een topper dat hier zeker in de smaak viel!

Met dank aan Mayfair Games!

Murano

Auteurs: Markus & Inka Brand
Uitgeverij: Mayfair Games
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 70 min.
Vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

In Urban Panic gaan alle spelers aan de slag om de stad van hun dromen op te bouwen. Ze ondervinden al snel dat dat niet zo eenvoudig is en dat er veel zaken zijn waar je rekening mee moet houden. Zo zal je stad genoeg werkgelegenheid moeten voorzien en kan je je best wat aan de begroting houden, daarnaast moet je ook wat rekening houden met het milieu en zorg je er best voor dat de bewoners zich goed kunnen vermaken in je stad. Tenslotte zal alles in verbinding moeten staan met het stadscentrum zodat alle inwoners kunnen deelnemen aan het verenigingsleven!

Als je aan de beurt bent kan je drie acties uitvoeren, de architect-actie is daarbij verplicht, de andere twee kan je vrij kiezen. Als architect neem je één van de vier beschikbare bouwtegels om in je voorraad te leggen. Met een andere actie kan je vervolgens een tegel uit je voorraad in je stad leggen, die moet op dat moment niet grenzen aan andere tegels, maar zorg er wel voor dat ze tegen het einde van het spel allemaal verbonden zijn met het stadscentrum! Elk gebouw dat in je stad wordt opgericht heeft zo zijn eigen effecten, zo hebben fabrieken een negatieve invloed op het milieu, terwijl je dat weer in evenwicht kan brengen door wat later groene gedeelten in je stad te brengen. Andere gebouwen zorgen dan weer voor werkgelegenheden of amusement, … Al deze factoren worden gecontroleerd op het gemeenschappelijke speelbord, hou deze sporen goed in de gaten! Met de ingenieur kan je twee tegels in je stad van plaats verwisselen en als burgemeester kan je de beschikbare bouwtegels vernieuwen. In de variant voor gevorderden wordt er nog een vijfde optie beschikbaar, je kan met de spion-actie (die dan wel 2 actiepunten kost) een gebouw uit de voorraad van een medespeler stelen om die vervolgens meteen in je eigen stad op te richten.

Van zodra één speler er in geslaagd is zijn/haar speelbord volledig te bezetten met bouwtegels of wanneer er niet genoeg tegels zijn om het centrale bord aan te vullen eindigt het spel. Op dat moment wordt er gecontroleerd of alle plaatsen in je stad verbonden zijn met het stadscentrum, als dat niet het geval is worden de betreffende tegels verwijderd. De voordelen van die tegels gaan dan uiteraard verloren. Vervolgens wordt er gecontroleerd of de werkloosheid overeenkomt met het aantal beschikbare banen in je stad, als dat niet het geval is verlies je punten! Tenslotte worden de punten op alle ontwikkelingssporen bij elkaar opgeteld en krijgen de spelers één minpunt per onbebouwd gebied in hun stad, diegene die daarna de meeste punten heeft wint het spel. De gevorderde variant voegt overigens ook doelkaarten toe waarmee extra punten te verdienen zijn. Er worden enkele kaarten open gelegd aan het begin van het spel, diegene die aan het einde het best voldoet aan de opdracht kan hiermee 10 bonuspunten verdienen.

Het spel voorziet ook een party-variant waarbij de spelers tegelijkertijd tegels uitzoeken (die weliswaar met de rugzijde naar boven op tafel liggen) om hun stad op te bouwen.

 Onze mening

Urban Panic was voor ons helaas een teleurstelling. Het begon met de spelregels die toch best wat vragen oproepen, vooral dan wat betreft de verbinding met het stadscentrum. De grootste vraag is wellicht wat de auteur ‘verbonden’ noemt en wat niet, voor ons zouden de twee tegels een opening moeten hebben om verbonden te zijn, maar in dat geval klopt de bijhorende tekening in de spelregels helemaal niet. De vraag werd ook op BoardGameGeek gesteld, maar het antwoord erop gaf ons geen uitsluitsel. We bepaalden dus maar zelf wat voor ons verbonden is en wat niet, maar het blijft jammer. Daarnaast voelt het spel heel abstract en komt het thema amper naar boven, ook al is het verhaal erachter iets wat best wel potentieel heeft. De sporen waar de verschillende aspecten worden bijgehouden zijn ook allesbehalve handig, zoveel blokjes op vijf sporen die zo dicht bij elkaar staan. Het had gemakkelijker geweest als elke speler die sporen op zijn eigen spelersbord had, dan heb je niet alleen een beter overzicht maar is het ook niet zo’n gedoe met al die blokjes. De gevorderde variant is voor ons een must, je hebt op die manier een doel en de concurrentie tussen de spelers wordt daarbij iets groter. Iedereen probeert aan zoveel mogelijk doelkaarten te voldoen waardoor iedereen vaak hetzelfde type van gebouwen wilt bemachtigen. Het wordt dus spannender om de juiste tegels te verzamelen, alles in evenwicht te houden en in de gaten te houden dat je tegenspelers er niet met jouw tegels vandoor gaan! De gevorderde variant is wel eens leuk, maar Urban Panic heeft voor ons helaas té veel minpunten en zal daarom nog maar zelden op tafel verschijnen.

Conclusie: Urban Panic is een spel met potentieel maar kon ons niet overtuigen.

Met dank aan G3!

Urban Panic

Auteur: Krzysztof Matusik
Uitgever: G3
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 40 min.
Vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

De AquaSphere is een diepzee-onderzoeksstation waarin de spelers aan de slag gaan om de nieuwe kristalsoort en de bodem te onderzoeken. Je hebt niet veel tijd en zal dus efficiënt moeten werken als je alles in de verschillende sectoren van het station grondig wilt uitvoeren, gelukkig beschik je over de allernieuwste onderzoeksrobots! Het komt er dus alleen op neer om die robots zo goed mogelijk te programmeren en de octopussen te verwijderen, die zouden het werk van je robots anders serieus in de war kunnen brengen!

Als je aan de beurt bent heb je drie opties: een robot programmeren, een geprogrammeerde robot aan het werk zetten of passen. Om een robot te programmeren verzet je je ingenieur in het hoofdkwartier (rond bord) volgens de witte pijlen. De plaats waar je ingenieur eindigt bepaalt vervolgens in welk programma je een robot mag programmeren. De programmasymbolen zullen elke ronde anders liggen. Één keer in elke ronde kan je er ook voor kiezen om drie tijdfiches te betalen om een robot naar keuze te programmeren. Een geprogrammeerde robot kan je vervolgens (in een volgende beurt) inzetten om de bijhorende actie uit te voeren. De plaats van je wetenschapper bepaalt in welke sector dat gebeurd, maar je kan je wetenschapper uiteraard eerst verplaatsen door de gevraagde tijdsfiches te betalen. Het programma bepaalt vervolgens wélke van de zeven mogelijke acties die robot zal uitvoeren. Zo kan je met de groene actie je eigen lab uitbreiden waardoor je een grotere capaciteit krijgt en meer materiaal kan bewaren. Dat kan handig zijn wanneer je later met een andere acties tijdfiches of kristallen wilt nemen, maar zelfs bij het vangen van octopussen bepaalt je lab hoeveel je er kan vangen! Het vangen van octopussen levert je meteen punten op, hoe meer octopussen je tegelijkertijd kan vangen, hoe meer punten. Ook door het plaatsen van duikboten verdien je punten, hoe later in het spel je dat doet, hoe meer punten het oplevert. Maar hoe meer boten er al in die sector aanwezig zijn hoe meer tijdsfiches je ervoor zal moeten betalen! Een onderzoekskaart nemen levert niet alleen punten op maar ook een voordeel. Soms is dat een éénmalig voordeel, andere keren kan je er tot aan het einde gebruik van maken. Als je geen acties meer kan of wil uitvoeren kan je passen, van zodra alle spelers gepast hebben eindigt de ronde en volgt er een korte puntentelling. Diegene die de meeste controlekamers bezit (het laatst een actie heeft uitgevoerd in een controlekamer OF zijn robot er heeft kunnen plaatsen dankzij een lab-uitbreiding) krijgt 6 punten, daarnaast krijgen alle spelers ook punten naar gelang het aantal robots die werden ingezet (en nog op het bord staan van vorige ronden) en het aantal kristallen in hun voorraad. Achtergebleven octopussen in de sectoren waar jouw robots actief zijn zorgen helaas voor minpunten. Het totaal wordt opgeteld en aangeduid op het scorespoor rond het hoofdkwartier, telkens je figuur daardoor een rode lijn passeert zal je een kristal moeten inleveren of een geprogrammeerde robot moeten inactief maken, als je dat niet kan blijf je achter de lijn staan en verlies je de overige punten. De tweede, derde en vierde ronde verlopen op exact dezelfde manier, maar de kans wordt nu groter dat er robots terug naar je spelersbord gestuurd worden. Er kunnen namelijk maar x-aantal robots in de laadstations blijven staan, van zodra dat aantal overschreden wordt (vb. wanneer er een actie wordt uitgevoerd) gaan alle robots terug weg, op één na per speler.

Na de vierde puntentelling volgt nog een laatste eindtelling, hierbij hoef je geen kristallen meer in te leveren om rode lijnen te passeren. Je krijgt nog punten naar gelang het aantal verschillende letters in je lab. Elke tijdsfiche is nog één punt waard en daarnaast zijn er nog twee bonussen (t.w.v. 6 punten) te verdienen voor diegenen die al hun duikboten hebben ingezet en/of een compleet lab gevormd hebben. De speler die daarna de meeste punten heeft verzameld wint het spel.

Onze mening

Aquasphere is zoals vele expertspellen eventjes wennen als je het voor de eerste keer speelt. De spelregels zijn in principe eenvoudig: je programmeert een robot of je voert een geprogrammeerde actie uit. Toch zijn er vele kleine regeltjes waar je rekening mee moet houden, die maken het vooral in het begin wel wat ingewikkeld. Iedereen begrijpt het spel, maar niemand weet juist wát hij gaat doen. Na één ronde ben je er wel helemaal mee weg en vallen alle puzzeldeeltjes plots samen. Dat is het moment waarop je Aquasphere begint te appreciëren, je ziet de vele mogelijkheden en beseft dat er zoveel dingen zijn die je nog wilt doen, maar je er helaas zo weinig tijd voor hebt! Een spelletje Aquasphere neemt dan wel zo’n 100 minuten in beslag, maar vier ronden lijkt erg weinig en je krijgt nooit alles gedaan wat je wel zou willen doen. Hét kenmerk voor een goed spel, want dat maakt dat je het een volgende keer misschien net iets anders gaat aanpakken. De herspeelbaarheid wordt ook vergroot door de vele verschillende kaarten en lab-uitbreidingen. Al die dingen, in combinatie met je beginpositie, zullen er voor zorgen dat je steeds iets anders probeert! Stefan Feld heeft ook in dit spel elementen uit verschillende andere spellen samengevoegd, de spelersbordjes en inkomsten/punten die afhangen van het aantal ingezette robots doen denken aan Terra Mystica (ook al is dit geen Feld), terwijl de bonussen die je kan verdienen ons aan Bora Bora herinnerden, ook in dit spel kan je op veel verschillende manieren punten scoren. Ondanks die elementen uit verschillende spellen én het feit dat je wel degelijk voelt dat het een spel van de hand van Stefan Feld is kon Aquasphere ons zeer zeker overtuigen. Het is een succesvol samenraapsel van elementen die samen toch een nieuwe ervaring brengen.

Het thema en de uitleg schrikt sommige spelers wel eens af, maar het is de moeite waard om toch even door te bijten. Je zal snel merken dat dit echt een heel goed spel is! Het materiaal is van een goede kwaliteit en de illustraties van Dennis Lohausen kunnen we zoals altijd wel smaken, al geven ze in het begin toch een zeer ‘drukke’ indruk. De opstelling verschilt naar gelang het aantal spelers, zo zal ook de bevoorrading aan het begin van elke ronde daarvan afhangen. Je moet aan het begin van het spel dus goed nakijken dat je het juiste materiaal gebruikt, maar het zorgt er wel voor dat Aquasphere zowel met twee, drie als vier spelers even goed tot zijn recht komt. Top!

Conclusie: Aquasphere behoort voor ons bij één van de betere spellen van Stefan Feld!

Met dank aan Quined Games!

Aquasphere

Auteur: Stefan Feld
Uitgever: Quined Games
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 100 min.
Vanaf 12 jaar

Spelbeschrijving

Höyük is het Turkse woord voor grafheuvel en wordt vooral gebruikt voor prehistorische nederzettingen in een heuvelachtig gebied. Straten zal je in deze gebieden niet vinden, aangezien alle huizen gebouwd werden op oudere ruïnes gaan de inwoners via de daken binnen! Als speler sta je aan het hoofd van een clan die samen met enkele andere groepen terechtgekomen is in een vallei in het Midden Oosten. Elke gemeenschap zal eigen woningen, ovens, graftekens en nog meer constructies opbouwen, langzaamaan zal iedereen zijn eigen specialiteiten ontwikkelen. Wie zal enkele generaties later aan het hoofd staan van deze maatschappij?

Een ronde in Höyük bevat vier fases. In de eerste fase zullen alle spelers drie elementen kunnen bouwen. Elke speler krijgt een bouwtegel en legt deze open, daarna begint de startspeler met het bouwen van de afgebeelde constructies. Huizen worden ergens op het bord geplaatst, je kan families in verschillende woonblokken bouwen, maar binnen eenzelfde woonblok moeten al je huizen met elkaar verbonden zijn. Deze actie wordt daarna herhaald, waardoor elke spelers 6 elementen kan bouwen. Daarna volgt een catastrofe, de ene keer al erger dan de andere. Één van de woonblokken zal overvallen worden, soms wordt er maar één voorwerp van elke speler vernield, soms is het een volledige woning (mét de volledige inboedel) en soms wordt de halve blok vernield! De natuur is onvoorspelbaar! In de derde fase krijgen alle spelers beloningen, deze worden verdeeld per blok. In de eenvoudige variant worden er enkel kaarten verdeeld voor diegene die de meerderheid halen op 3 elementen: ovens, graftekens en weiden. In de gemiddelde variant kan je ook iets verdienen door de meeste en/of de hoogste woningen in een blok te bezitten! In de gevorderde variant kan je ook meerderheden behalen met families en vee.

De kaarten die je op deze manier verdient kan je voortaan inzetten op twee manieren. Je kan ze gebruiken om het afgebeelde element te bouwen, maar je kan ze ook opsparen om setjes te verkopen voor punten. De énige manier om punten te behalen tijdens het spel! Het aantal kaarten dat je tegelijkertijd kan uitspelen wordt bepaald door het aantal blokken waar jij woningen bezit, je zal dus woningen op verschillende locaties moeten oprichten als je veel kaarten tegelijkertijd wilt uitspelen. Aan het begin van elke fase hebben de spelers de mogelijkheid om kaarten te spelen, de gespeelde kaarten blijven op dat moment voor je liggen. In fase 4 kunnen de spelers de gespeelde kaarten uit de volledige ronde onder een stapel naar keuze spelen. Wanneer één of meerdere spelers al hun woningen geplaatst hebben wordt de ronde uitgespeeld en eindigt het spel. Tijdens de eindtelling worden de spelers met de meerderheid aan huizen, vee en families nog beloond met punten. Diegene die daarna de meeste punten heeft wint het spel.

Onze mening

De spelregels, voornamelijk de opstelling, vroegen aan het begin veel tijd. Het lettertype, dat erg goed bij het thema past, leest helaas ook niet zo gemakkelijk. Onze mening over het spel ging vooral in stijgende lijn. Bij het spel voor beginners waren we het allemaal eens dat het spel veel potentieel had, maar toch kon het niet overtuigen. De medium variant brengt al meer strategie in het spel, maar vooral de gevorderde variant maakt het spel leuk. De variant voor gevorderden is zeker niet moeilijker dan die voor beginners, maar biedt vooral meer mogelijkheden om kaarten te verdienen. Met die kaarten heb je dan weer meer opties: ga je setjes verzamelen of bouw je een extra constructie in de hoop onverwacht toch een meerderheid af te snoepen? Het grote aantal mogelijkheden behoort zeker bij de pluspunten van het spel, het feit dat je niet kan kiezen wat je bouwt werd vaak beschouwd als een minpunt. Het is leuk dat je meteen kan zien wat je tegenstanders wel of niet kunnen bouwen, je weet dus vaak waarmee je kans maakt op een meerderheid. Anderzijds kan je nooit een meerderheid halen met vee, als je nooit een tegel op hand krijgt met dat symbool erop. Höyük is een tegel-leg-spel, er zit weliswaar een verhaal achter maar het voelt voornamelijk als een abstract spel. De catastrofes worden ook niet door iedereen geapprecieerd, het voegt een onvoorspelbaarheid toe aan het spel. Met wat geluk worden jouw families gespaard, maar voor hetzelfde geld ben je de helft van je constructies kwijt in één bepaalde blok!

Hoe meer spelers, hoe leuker Höyük. Onze spellen met drie en vier spelers waren erg leuk, het is voor elk item, in elk blok spannend om een meerderheid te halen. Met twee spelers werkt het spel ook wel, maar het behalen van de meerderheden is niet zo spannend en kon ons daardoor niet overtuigen. Elk ras heeft bovendien een speciale eigenschap, de meeste daarvan zijn leuk, maar die van het rode ras is wel vrij doorslaggevend. Telkens de rode speler 5 kaarten verkoopt voor 12 punten mag hij/zij een huisje van een tegenstander (mét inboedel) afbreken en vervangen met een huis van zichzelf. Een pijnlijke actie voor andere spelers, terwijl zij met hun eigenschap enkel elementen kunnen bij plaatsen.

Conclusie: Höyük is op zijn best met de gevorderde variant.

Met dank aan MAGE Company!

Höyük

Auteur: Pierre Canuel
Uitgever: MAGE Company
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 60 min.
Vanaf 10 jaar

Spelbeschrijving

Je bent opgegroeid in een ware dystopia, een woord dat vroeger niet eens in je woordenboek stond. Nu is het aan jou om samen met je werkers alle krachten te bundelen. Richt gebouwen op, bouw tunnels en verzamel artefacten in de hoop veel prestige te vergaren. De speler die als eerste zijn 10 sterren op het bord plaatst wordt de winnaar van Euphoria!

Als je aan de beurt bent heb je in theorie slechts twee opties: een werker op het bord plaatsen of werker(s) terug halen. De waarde van je dobbelsteen bepaalt de intelligentie van je werker, al je werkers mogen geen intelligentie van 16 of hoger hebben want dan zal je een werker moeten verwijderen. Werkers kan je o.a. inzetten om grondstoffen te verzamelen. Bij het inzetten van een werker tel je de totale intelligentie van alle werkers daar aanwezig. Hoe hoger de intelligentie, hoe meer grondstoffen je krijgt, maar daardoor stijgt ook je algemene intelligentie. Dat laatste wil je graag vermijden want je wilt het niet riskeren een werker kwijt te spelen. Daarnaast heb je ook de tijdelijke actievakken, daar kan maar één werker tegelijkertijd aanwezig zijn. Van zodra een speler een dobbelsteen op zo’n locatie wilt inzetten wordt de dobbelsteen die hier stond teruggegeven aan de eigenaar, de dobbelsteen wordt dan meteen gedobbeld om de nieuwe intelligentie te bepalen. Op deze actievelden kan je vb. een nieuwe werker in dienst nemen, op voorwaarde dat je de aangegeven kost kan betalen. Een andere mogelijkheid is het graven van een tunnel, je geeft hiervoor het gevraagde grondstof af en krijgt in de plaats het aangegeven product of een artefact! Die artefacten kan je op een andere locatie dan weer inleveren om één van je sterren op een artefacten markt te plaatsen. Goud, steen en klei kan je o.a. gebruiken om mee te werken aan een bouwproject. Op deze plaatsen kunnen je tegenspelers je werker uiteraard niet vervangen, jouw dobbelsteen blijft op dat actievakje staan tot het bouwproject afgewerkt is of tot je beslist hem eerder terug te halen. Van zodra een bouwproject genoeg dobbelstenen heeft wordt het gebouw opgericht, dat aantal is afhankelijk van het aantal spelers. Alle spelers die meegewerkt hebben aan het project mogen vervolgens één ster op het gebouw leggen, alle andere spelers zullen vanaf dat moment een handicap krijgen. Die handicap staat geschreven op de gebouwtegels, je weet op voorhand dus niet wat dat zal zijn. Het gebouw zorgt ook voor nieuwe actievelden waarmee je een ster op de artefacten markt kan leggen.

Aan het begin van het spel kiezen de spelers twee rekruten, één daarvan is al meteen actief, de andere zal je tijdens het spel nog moeten activeren in het juiste gebied op het speelbord, al kan het goed zijn dat je tegenstanders daar aan mee helpen zonder het te beseffen! Telkens wanneer er in een gebied grondstoffen gehaald worden verschuift het blokje op het bijhorende alliantiespoor, van zodra dat de 7de plaats bereikt heeft mogen alle spelers hun rekruten van het bijhorende volk activeren. Ook door het graven van tunnels in het bijhorende gebied kunnen deze geactiveerd worden. Normaal gezien kan een speler slechts één werker inzetten in zijn beurt, als je echter meerdere werkers met dezelfde intelligentie hebt kan je deze allemaal inzetten tijdens dezelfde beurt. Telkens je werkers wilt terugtrekken sta je voor de keuze: betaal je een grondstof of niet? Als je dat wél doet krijg je twee moraal bij, dat er voor zorgt dat je maar artefacten op hand kan houden. Als je dat niet doet verlies je één moraal. Alle dobbelstenen die je terugtrekt worden meteen gedobbeld zodat de totale intelligentie gecontroleerd kan worden. Het spel eindigt van zodra een speler tien sterren op het bord heeft liggen, deze speler wint het spel.

Onze mening

Euphoria is een spel dat ons al lang fascineerde, we speelde het één keer kort na de Kickstarter campagne en waren dan ook heel blij dat we het nu meerdere keren konden testen. Het is een workerplacement met net dat tikkeltje extra. Enerzijds wil je snel sparen voor vier werkers, anderzijds moet je daarmee opletten dat je intelligentie nooit hoger is dan 16, want dan verlies je een werker! De rekruut die je aan het begin kiest geeft je een bepaald voordeel en zal grotendeels bepalen hoe je het spel begint. Er zijn heel veel verschillende wegen naar de overwinning. Sommige spelers gaan steevast mee in de bouwprojecten en geraken op die manier heel wat sterren kwijt zonder benadeeld te worden, we zagen echter ook al spelers winnen die amper aan die bouwprojecten mee werkte! Door veel artefacten te verzamelen kan je je ster alsnog op een gebouw plaatsen, en daarnaast ging de spelers vooral naar de artefact markten! Door veel op een bepaald gebied te spelen kan je je tegenstanders helpen zonder dat je het zelf wist, want op een gegeven moment mogen (ook) zij een rekruut in die kleur activeren! Er zijn veel kleine dingen waar je rekening moet mee houden. De spelregels van Euphoria zijn enerzijds moeilijk te doorgronden en bevatten een zekere complexiteit, anderzijds speelt het heel vlot. Eens je bezig bent lijkt het logisch en simpel in elkaar te zitten. De gebouwen die in het spel zitten zullen steeds anders zijn, slechts 6 van de 18 gebouwen worden in een spel gebruikt. Daarnaast zijn er ook 48 unieke rekruten, die combinatie zorgt ervoor dat Euphoria ook na enkele speelsessies nog boeiend is en telkens anders aanvoelt.

Het spel speelt met alle spelersaantallen goed, de plaatsen in de artefact markten en de bouwprojecten worden aangepast naar gelang het aantal spelers waardoor alles in evenwicht blijft. Ook met twee spelers is het leuk en spannend, maar het speelt uiteraard wel anders dan met 4,5 of 6 spelers. Je dobbelsteen zal minder vaak terug komen doordat iemand een tijdelijk actieveld inneemt. Met meerdere spelers moet er meer worden samengewerkt om gebouwen af te werken, met 2/3 spelers moeten er maar twee werkers aanwezig zijn om een bouwproject te vervolledigen, dat maakt het mogelijk om een gebouw in je ééntje op te richten. Het materiaal is van erg goede kwaliteit, met unieke dobbelstenen en mooi afgewerkte houten figuren. De lay-out is heel mooi, al oogt het bord in het begin wel vrij druk. Dat durft sommige spelers wel afschrikken terwijl dat helemaal niet nodig is.

Conclusie: Euphoria is een unieke workerplacement met veel wegen naar de overwinning!

Met dank aan Morning Players!

Euphoria: Build a better Dystopia

Auteur: Jamey Stegmaier & Alan Stone
Uitgeverij: Morning Players
Aantal spelers: 2 – 6
Tijdsduur: ± 60 min.
Vanaf 13 jaar

Spelbeschrijving

In Hexemonia bouwt elke speler zijn eigen stad en sta je aan de leiding van een groeiende stadstaat. Ontwikkel een stad en produceer zo veel mogelijk waardevolle grondstoffen, maar wees alert en zorg voor genoeg militaire macht, want de tegenstander loert om de hoek!

Aan het begin van je beurt kan je een nieuwe voorraad inslaan, je neemt daarvoor één van de openliggende stadstegels. Daarnaast kan je kiezen voor een tweede stadstegel of een grondstof naar keuze. Vervolgens kan je zo veel tegels aan je stad toevoegen als je kan/wil. Die stadstegels moet je meteen activeren door de gevraagde grondstoffen uit je stad te halen en op de nieuwe tegel te plaatsen. Tenslotte kan je kiezen uit één van de vier mogelijke acties: produceren, organiseren, aanvallen of de speciale acties van je stad activeren. Wanneer je kiest om te produceren dan produceren je geactiveerde stadstegels de aangegeven grondstoffen. Ook bij het activeren van speciale acties tellen enkel de tegels die geactiveerd zijn. Met de actie organiseren kan je blokjes in je stad van plaats veranderen, hierdoor kan je andere tegels activeren, goudblokjes naar je acropolis brengen en de militairen goed verdelen om je stad zo goed mogelijk te beschermen. Door aan te vallen kan je één bepaalde stadstegel van elk van je tegenstanders aanvallen, daarvoor zal jij meer militairen moeten gebruiken dan op die tegel actief zijn. Wanneer je meer militairen hebt en de tegel dus kan verslaan mag je die stadstegel mét alle grondstoffen en voorwerpen erop in jouw stad aanbouwen. Aan het einde van je beurt wordt de politieke macht gecontroleerd, diegene met de meeste politieke tegels krijgt de filosoof. Telkens wanneer de filosoof verandert van eigenaar lopen de spelers met een grote voorraad aan grondstoffen het risico dat ze grondstoffen verliezen.

Pas aan het einde van het spel volgt de puntentelling. Elke geactiveerde stadstegel is punten waard en wanneer je er in geslaagd bent om drie mythen te bemachtigen kan je een bonus van 8 punten verdienen. Een mythe wordt net als een stadstegel gespeeld, je moet deze tegel niet activeren maar je moet wel een gepaste locatie in je stad zoeken. Tenslotte scoort elke speler nog punten voor hun geheime opdracht op de acropolis.

Onze mening

Hexemonia is een spel dat toch wel agressief gespeeld moet worden. In onze speelsessies werd telkens heel weinig aangevallen, elke speler bouwde rustig een eigen stad op en hoefde geen rekening te houden met de militaire macht. Zowel wij als onze medespelers kozen er amper voor om aan te vallen, het ligt enerzijds niet in onze natuur, maar alle acties lijken zo goed dat het telkens opnieuw moeilijk is om te kiezen. Enerzijds wil je veel produceren om dat goud later naar je acropolis te transporteren. Goud is belangrijk en zeer gegeerd, maar ook de andere grondstoffen zal je nodig hebben om nieuwe stadstegels activeren. Daarnaast klinken ook die speciale acties wel goed, het aanvallen werd dus gewoon naar de achtergrond verschoven.

De illustraties en de lay-out van de tegels (en de doos) passen erg goed bij het thema. De spelregels zijn helaas vrij ingewikkeld geschreven, zo zijn er nog steeds elementen waar we niet zeker over zijn na enkele lees- en speelsessies. Het spel speelt zowel met 2, 3 als 4 spelers even goed, al is het spel telkens erg verschillend. Met twee spelers heb je een beter overzicht terwijl je met 4 spelers dan weer meer kans hebt om aan te vallen. Met twee kan je sneller vooruit plannen wat betreft het nemen van de tegels, maar de kans dat jouw favoriete tegel nog open ligt met vier spelers is dan al weer kleiner. De doos bevat een inleg die voor ons meer problemen veroorzaakt dan iets anders, de tegels passen hierdoor helemaal niet goed in de doos.

Conclusie: Hexemonia is niet meteen ons type van spel.

Met dank aan Pendragon Studio!

Hexemonia

Auteur: Fabio Attoli
Uitgeverij: Pendragon Studio
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 45 min.
Vanaf 13 jaar

Spelbeschrijving

Elke speler wordt getransformeerd naar een alchemist en zal in zijn eigen labo medicijnen brouwen in de hoop de ware samenstelling van elk ingrediënt te ontcijferen. Daarmee kunnen ze namelijk heel wat reputatie opbouwen: publicaties uitbrengen, medicijnen verkopen, … Diegene die na 6 ronden de meeste reputatie heeft opgebouwd wint het spel.

Voor je aan een spelletje ‘Alchemists’ begint is het belangrijk de theorie achter de medicijnen goed te begrijpen. Er zijn 6 verschillende medicijnen: rode, groene en blauwe, telkens met een positieve en een negatieve variant. Om zo’n medicijn te maken hebben beide ingrediënten dat kenmerk nodig, één ingrediënt in een grote bol, het andere met een kleine bol. Concreet komt het er op neer dat je twee ingrediënten het kenmerk ‘groen positief’ moeten hebben om het groene, positieve medicijn te kunnen maken. Als twee ingrediënten tegenovergestelde kenmerken hebben zal je een neutraal medicijn brouwen.

Aan het begin van een ronde bepaalt elke speler, beginnend met de startspeler, hoe laat hij/zij zal opstaan. Hoe vroeger je opstaat, hoe meer keuze en voordelen je zal hebben tijdens de acties. Hoe later je opstaat, hoe meer extra kaarten je op hand zal kunnen nemen. Vervolgens mag de speler die laatst opstaat al zijn actieblokjes inzetten, gevolgd door de voorlaatste enz. Wanneer de eerste speler zijn acties bepaalt weet deze dus al wat de andere spelers graag willen doen. Pas daarna zullen de acties uitgevoerd worden, in volgorde van het opstaan. Tijdens de eerste actie kan je ingrediënten verzamelen, die je in een volgende actie eventueel al kan verwijderen om één munt te verdienen. Daarnaast is het brouwen van medicijnen de belangrijkste actie, die kan je zelf opdrinken – met de nodige gevolgen van dien – of testen op een student. Een student drinkt alles op, positief of negatief maakt hem niks uit, al zullen de volgende spelers wel één munt per test moeten betalen vanaf het moment dat hij iets negatief heeft gedronken. Als je zélf een negatief brouwsel opdrinkt speelt dat in je nadeel tijdens de volgende ronde, hopelijk heb je er dan toch iets uit kunnen leren. Om iets te testen heb je twee ingrediënten nodig, deze plaats je in je ketel en scan je met een smartphone/tablet met de bijhorende app, deze toont je vervolgens welk medicijn je gemaakt hebt. De ingrediënten ben je daarna uiteraard kwijt. Door medicijnen te maken kan je bepaalde mogelijkheden doorhalen op je deductie-blaadje tot wanneer je een bepaald kenmerk kan koppelen aan een ingrediënt. Dit is elk spel anders en wordt bepaald door de app.

Vanaf de tweede ronde kan je ook medicijnen verkopen. Je zal voordien moeten voorspellen of je het gevraagde medicijn zal kunnen maken, of het voor de helft zal kloppen of helemaal niet. Vervolgens meng je weer twee ingrediënten en kan je geld verdienen. Met een andere actie kan je een publicatie uitbrengen, je betaalt de uitgeverij en mag vervolgens bekend maken welke kenmerken dat volgens jou bij één van de ingrediënten horen. Door een publicatie uit te brengen bouw je reputatie op, als die publicatie correct blijkt verdien je aan het einde nog 3 of 5 punten (kies je zelf tijdens het uitbrengen van je publicatie), als iemand kan bewijzen dat je publicatie niet klopt verlies je punten. Tijdens de laatste en zesde ronde kan je medicijnen tentoonstellen en nog extra punten verdienen. Na die ronde volgt de puntentelling: je reputatie, munten en artifarcten worden omgezet in punten en we laten de app de kenmerken van alle ingrediënten bekend maken waardoor we kunnen controleren wie met zijn publicaties punten verdient en wie er verliest!

Onze mening

Alchemists klopt thematisch volledig en dat is een eerste punt waardoor we het spel zo leuk vinden, elk klein detail (waarvan er vele niet in onze bespreking zijn vermeld omdat het anders te lang zou worden) is eenvoudig te onthouden omdat het verhaal er alleen maar completer door wordt. Het mooie, handige materiaal met de mooie illustraties maakt de beleving in Alchemists nog leuker en kan ons enthousiasme alleen versterken. Er is veel te doen om de fiches die te groot zijn, dat klopt en is inderdaad erg vervelend, maar de uitgeverij stuurt iedereen gratis nieuwe fiches op en de tweede druk zal dat probleem niet hebben. Het werken met de app is op zijn minst vernieuwend te noemen, de app kan je gratis downloaden op elke smartphone of tablet, je hebt er slechts één nodig om het spel te kunnen spelen. De app werkt overigens heel goed. Het scannen is wel wat afhankelijk van de lichtinval, we merkten dat het soms héél snel ging en het andere keren wat trager ging, maar het leverde nooit problemen op. Je kan er ook voor kiezen om zonder app te spelen, maar dan zal één speler de rol van spelmeester moeten overnemen en dus niet kunnen deelnemen aan het spel.

Het deductie-element in dit spel is héél belangrijk en is allesbehalve simpel. Belangrijk om te weten is dat Alchemists zeker geen eenvoudig spel is, het is een expertspel waar heel wat logisch denkwerk voor nodig is. Het begrijpen van de theorie klinkt eenvoudig, maar het effectief toepassen ervan is heel wat anders. Sommigen zijn er meteen mee weg, anderen totaal niet. Het spel heeft een belangrijke groeimarge: in ons eerste spel ontcijferden we maar enkele ingrediënten, in onze laatste spellen vonden we ze bijna allemaal. Alle ingrediënten vinden is bovendien nog geen garantie tot winnen, dan moet je ook nog publicaties kunnen maken. Je kan co-auteur worden en meegaan in een publicatie van je tegenspeler, maar ben je zeker dat hij juist is? Vertrouw je die speler zomaar, of toch niet? Je kan ook punten verdienen met het kopen van artifarcten enz… Je moet dus niet alleen een goede wetenschapper zijn, maar ook alles goed kunnen verkopen! Het spel bevat ook een variant voor gevorderde waarbij je minder ingrediënten krijgt om het spel te beginnen én het moeilijker wordt om een theorie van een tegenstander te ontkennen, je kan beide varianten perfect combineren zodat iemand die het spel nog niet kent met de beginnersvariant speelt en de anderen met de gevorderde variant. Het is leuk als een spel deze optie aanbiedt, zeker omdat je in dit spel écht wel voorsprong hebt als je het spel al eens gespeeld hebt en goed begrijpt. Het ontkennen van theorieën werd bij ons pas echt gebruikt in de variant voor gevorderden. Er is ook wel een zekere downtime, als je tegenstanders net een medicijn getest hebben dan hebben ze wel wat tijd nodig om op hun blaadje aan te duiden wat ze daaruit hebben geleerd. Met snelle spelers valt dat heel goed mee, maar soms kan dat ook tegenvallen. Het spel speelt trouwens met alle spelersaantallen even goed en duurt met 4 spelers niet langer dan met 2 of met 3. Je hebt met meerdere spelers gewoon minder actieblokjes, elke speler voert dus minder acties uit. Raar maar waar, zelf met minder acties hebben we ook in onze speelsessie met 4 spelers veel ingrediënten kunnen ontcijferen. In een spel met twee spelers is het dan weer moeilijker om aan geld te geraken… Maar alles is bij alle spelersaantallen erg goed afgewogen. Voor je eerste spel (als je hier en daar nog wat moet uitzoeken) moet je wel rekenen op 120 minuten, onze volgende spellen duurden ongeveer 90 minuten.

Alchemists behoorde tot één van de spellen waar we heel erg naar uitkeken in Essen en die verwachtingen zijn meer dan ingelost. Het materiaal is super, het verhaal en het spel zitten erg leuk in elkaar, de spelregels zijn goed geschreven en het deductie element is ook wel ons ding. We zijn dus heel enthousiast over het spel en zouden het nog erg vaak willen spelen. Het geeft steeds voldoening als je weer een ingrediënt hebt kunnen ontcijferen. Tegelijkertijd kunnen we er ook al bij zeggen dat het spel zeker niet voor iedereen is, het is echt geen eenvoudig spel en als je niet goed bent in deductie vind je er wellicht niets aan. We zullen Alchemists dus zeker niet met iedereen op tafel brengen, maar het behoort wel tot onze nieuwe favorieten.

Conclusie: De beleving in Alchemists is compleet: je voelt je op en top wetenschapper!

Met dank aan Czech Games Edition!

Alchemists

Auteur: M. Kotry
Uitgeverij: Czech Games Edition
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 90 min.
Vanaf 13 jaar

Spelbeschrijving

In Versailles kruipen alle spelers in de huid van een architect. Alle architecten bouwen samen aan één van de beroemdste tuinen uit de geschiedenis, maar slechts één van hen zal uiteindelijk het meeste roem vergaard hebben. Daarvoor zal je je werkers zo goed mogelijk moeten organiseren, breng hen naar de juiste locatie en laat ze voor zover mogelijk goed samenwerken!

Als je aan beurt bent verplaats je één van je werkers volgens de richtingaanwijzers naar een aangrenzende locatie. Je mag daarbij geen twee beurten na mekaar op dezelfde locatie eindigen, met je actieschijf duid je aan waar je geëindigd bent. Op die doellocatie kan je vervolgens al je aanwezige werkers aan het werk zetten. In de architectenvereniging kan je nieuwe paleistegels ophalen. Voor de laatste nieuwe tegels heb je meer werkers nodig, andere kan je al ophalen met één werker. Je kan je werkers ook vragen om bepaalde paleistegels uit de vereniging te verwijderen. Om deze ideeën om te zetten naar echte bouwwerken heb je uiteraard grondstoffen nodig, die kan je ophalen in de marmergroeve, de goudmijn of de timmerhoutmolen. Daar geldt steeds: hoe meer werkers, hoe meer grondstoffen. In de workshop kan je decoratie-elementen laten maken met het gevraagde aantal werkers en grondstoffen. Tenslotte moet je naar de bouwwerf om één van je paleistegels te bouwen, elke paleistegel geeft aan hoeveel werkers, grondstoffen en eventuele decoratie-elementen je daarvoor nodig hebt en hoeveel punten je daarmee verdient. Tenslotte zijn er nog twee locaties: de alchemistenvereniging en de gunst van de koning. In de alchemistenvereniging kan je werkers inzetten om vooruit te gaan op één van de technologiesporen. Daarmee kan je o.a. één grondstof extra krijgen telkens je in de toekomst de bijhorende actie uitvoert. De twee andere sporen zorgen ervoor dat je extra acties kunt uitvoeren tijdens de beurten van je tegenstanders. Als één van je tegenstanders namelijk de bijhorende actie uitvoert en jij hebt op die locatie minstens één werker staan  kan je die actie ook uitvoeren. Op bezoek bij de koning kan je maximum twee nieuwe werkers in dienst nemen én je ‘dubbele beweging’-fiches terug omdraaien. Deze kan je gebruiken om in één beurt twee werkers naar dezelfde locatie te verplaatsen of om één werker twee locaties verder te plaatsen. Telkens iemand bij de koning, Louis XIV, op bezoek gaat komt hij een stapje dichter richting de bouwwerf.

Het spel eindigt wanneer Louis XIV de bouwwerf/tuinen heeft bereikt, wanneer alle paleistegels zijn uitgeput of wanneer de bouwwerf volledig bebouwd is. De meeste punten worden verdiend tijdens het bouwen van paleistegels, aan het einde krijg je nog punten voor overgebleven grondstoffen en decoratie-elementen.

Onze mening

Versailles heeft vrij eenvoudige spelregels maar is toch moeilijk om te spelen. Thematisch klopt alles en dat maakt het gemakkelijk om alles te begrijpen: je hebt grondstoffen en decoratie-elementen nodig om een paleistegel te bouwen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, de richtingspijltjes moeten gevolgd worden en je geraakt niet altijd in de locatie waar je wilt geraken, laat staan met het aantal werkers dat je zou willen! Je zal dus erg goed moeten plannen welke werker je op welk moment naar welke locatie verplaatst. De ‘dubbele beweging’-fiches zijn erg handig aangezien je het zo iets sneller kunt laten gaan, maar als je jouw beide fiches hebt ingezet moet je eerst terug naar Louis XIV om die terug te activeren! Het technologiespoor in de alchemistenvereniging is heel goed. Je hebt dan wel heel wat werkers nodig als je op al die sporen wilt vooruit gaan, maar achteraf loont het zich de moeite waard: je kan zomaar mee genieten van de acties van je tegenspelers, en die zullen op hun beurt extra moeten nadenken of ze jou dat plezier wel gunnen. Zeker naar het einde toe is het wel eens een race om als eerste in de architectenvereniging te arriveren, jij wilt uiteraard de meest waardevolle paleistegels, of misschien wel die enige paleistegel die nog in de bouwwerf past! Je kan maximum 4 tegels bewaren, maar dan kan je er nog voor kiezen om paleistegels uit de vereniging te verwijderen om je tegenstanders dwars te zitten. Het verzamelen van decoratie-elementen is niet alleen goed voor het bouwen van paleistegels maar het kan ook een tactiek op zich zijn, elk van die tegels is aan het einde namelijk 3 punten waard. We hebben wel eens spelers gezien die zo aan het einde nog erg veel punten vergaren!

De bouwwerf is tenslotte dé locatie waar je je tegenspelers het meest kan saboteren. Je kan openlijk zien welke tegels zij hebben liggen, door jouw tegel op een bepaalde plaats te leggen kan je hun plannetjes wel eens in het water gooien zodat ze niets meer met hun paleistegels kunnen doen! Het nadeel hiervan is dat het spel daarna soms nogal stroef verder verloopt. Vele paleistegels passen niet meer en een aantal spelers zitten er dan maar doelloos bij zonder dat ze nog veel nuttigs kunnen doen. Proberen zoveel mogelijk decoratie-elementen te verzamelen dan maar, maar op dat moment lijkt het spel voor jou voorbij terwijl anderen nog volop aan het denken zijn. Wij speelden het spel nu een aantal keer, die keren dat we elkaar niet bewust hebben gesaboteerd op de bouwwerf bleef het spannend en leuk tot het bittere eind. De keren dat we dat wel deden liep het tegen het einde telkens stroef en leek het wel alsof meerdere spelers zaten te wachten tot het gedaan was. Een bittere nasmaak voor een spel dat ervoor eigenlijk heel erg leuk was. Terug naar de positieve elementen: het spel speelt even goed met alle spelersaantallen. Alles is minutieus uitgeteld, met minder spelers heb je meer werkers en omgekeerd, het is met twee spelers minstens even leuk als met meer. Bovendien ziet het er heel mooi uit: een mooi geïllustreerd speelbord en erg duidelijke spelregels.

Conclusie: Versailles is een leuk, thematisch bordspel dat we met veel plezier nog eens op tafel leggen!

Met dank aan NSKN Games!

Versailles

Auteur: Andrei Novac
Uitgeverij: NSKN Games
Aantal spelers: 2 – 5
Tijdsduur: ± 60-75 min.
Vanaf 12 jaar

Spelbeschrijving

We reizen door het land van 1001 nachten en arriveren in Naqala, de oude sultan is net overleden en één van ons zal de nieuwe leider worden. Je zal de vijf stammen moeten manoeuvreren om invloed te krijgen op deze stadstaat, verplaats ze op het juiste moment en doe beroep op de oude geesten, je hebt hun hulp nodig voor de overwinning!

Aan het begin van elke ronde moeten alle spelers bieden voor de beurtvolgorde. Elk om beurt zetten ze hun pion in en betalen ze de bijhorende kost. Om zeker te zijn van je eerste plaats kan je 18 munten/punten betalen, maar dat is misschien niet zo’n goed idee. Je kan er ook voor kiezen om 0 te spelen, maar als een volgende speler dan ook 0 bied komt deze wel voor jou te staan. Slechts drie spelers kunnen 0 bieden. Aan het begin van je beurt kies je een locatie van waaruit je al de aanwezige meeples gaat bewegen. Op elke tegel dat je passeert laat je één meeple achter, maar op de tegel waarop je eindigt moet je een meeple achterlaten in de kleur dat daar al aanwezig was. Op die tegel mag je dan twee acties uitvoeren, één actie met de meeples in de kleur dat jij daar had achtergelaten, één actie aangegeven op de tegel. Voor de eerste actie neem je alle meeples op van die stam/kleur, dat zijn er dus minstens twee, maar soms ook meer. Als deze tegel hierna onbemand is plaats je er één van je kamelen op, die tegel is voor de rest van het spel van jou. De kleur van de meeple bepaalt welke actie je daarmee kan uitvoeren. De vizieren (gele) meeples hou je gewoon bij en leveren punten op aan het einde van het spel, net zoals de witte meeples, al kan je deze ook gebruiken voor andere acties. Met de groene meeples verzamel je grondstofkaarten, met de blauwe punten. Met de rode stam kan je een andere meeple vermoorden, een witte/gele uit de voorraad van je tegenspelers of één van het spelbord in de hoop (nog) een locatie onbemand te maken zodat je die kan inpalmen.

Daarna kan je de actie van de tegel uitvoeren. Sommige acties zijn verplicht en laten je een paleis/palmboom op die bepaalde tegel plaatsen, deze leveren de eigenaar van de tegel punten op aan het einde van het spel. Op de markt kan je grondstofkaarten kopen en op de heilige plaatsen kan je een geest omkopen. Deze moet je betalen met witte meeples en eventueel een kaart. Geesten leveren niet alleen punten op maar geven je ook een bepaald voordeel. Zo kan je met Enki telkens een palmboom extra zetten (als je daarvoor een witte meeple of een kaart betaald) en krijg je van Ba’ai telkens punten wanneer een speler een geest neemt. Met Boaz kan je je witte/gele meeples beschermen tegen de rode moordenaars en met Jafaar leveren je vizieren 3 punten op i.p.v. één.

Het spel eindigt van zodra één speler alle kamelen heeft kunnen inzetten of wanneer er geen geldige bewegingen meer mogelijk zijn. Op het einde van de ronde volgt de puntentelling. Je krijgt daarbij punten voor de witte en gele meeples, je geesten, je locaties en eventuele palmbomen/paleizen en voor setjes van verschillende goederenkaarten. Deze punten worden opgeteld met de punten die je gedurende het spel verzamelde, de speler met de meeste punten wint het spel en wordt de sultan van Naqala.

Onze mening

De verwachtingen van Five Tribes waren hoog en zijn dan ook grotendeels ingelost. Het is een heel andere manier van denken, in plaats van een workerplacement ga je hier net meeples wegnemen. Alles wat je doet heeft invloed op de volgende speler(s). Zo probeer je te vermijden dat je maar één stam achterlaat op een tegel om te voorkomen dat je tegenstander die makkelijk kan inpalmen, maar dat zal zeker niet altijd lukken. Je denkt voornamelijk aan de laatste meeple dat je wilt plaatsen, maar ook de volgorde waarop je ze onderweg achterlaat is belangrijk voor de volgende speler. De spelregels zijn eenvoudig maar de mogelijkheden die je er mee hebt lijken wel oneindig. Dat maakt dat het op twee niveaus gespeeld kan worden, je kan het beschouwen als expertspel en alles goed uitdokteren, maar het kan ook perfect als familiespel beschouwd worden en gespeeld worden zonder dat je al te veel moet nadenken. Dat nadenken kan je toch maar doen wanneer jij aan beurt bent aangezien je voorganger het spelbord helemaal verandert en misschien al je plannetjes om zeep helpt. Afhankelijk van je medespelers kan de downtime in dit spel dan ook flink oplopen, maar wij speelden het voorlopig enkel met vlotte spelers waardoor we daar helemaal geen last van hadden. Wellicht stellen we het niet snel voor aan spelers waarvan we weten dat ze alles gaan uittellen.

Het spel wordt vergezeld van mooie en handige samenvattingen, die maken het vooral voor beginnende spelers gemakkelijker. Op de achterzijde staat een overzicht van alle geesten met hun effecten, vooral dit werd vaak gebruikt. Er zijn 22 geesten en die komen in één spel zeker niet allemaal aan bod, dus zelf na enkele spellen komen er nog geesten tevoorschijn die je nog niet eerder had gezien. Het spel speelt met alle spelersaantallen even goed, al voelt het met twee spelers heel anders. Je hebt dan twee rondemarkers om te bieden en je komt elk twee keer aan de beurt per ronde. Hierdoor worden extra mogelijkheden gecreëerd die je niet hebt in een spel met meerdere spelers. Als je er tijdens de biedfase voor zorgt dat je je twee beurten onmiddellijk na elkaar kan uitvoeren kan je de meeples in je eerste beurt zo plaatsen dat je er meteen daarna goed gebruik van kan maken. Als je deze manier van spelen gewoon bent is het wel even wennen om terug met meerdere spelers te spelen, en omgekeerd. Het materiaal is, zoals we van Days of Wonder gewoon zijn, weer van een hoge kwaliteit en ook hier krijgen we een erg handige inleg van de doos. De illustraties op de doos zijn erg mooi, het spel zelf is soberder gehouden. Een goede beslissing volgens ons, want het is al druk genoeg als er zoveel meeples, kamelen, palmbomen en paleizen op die tegeltjes staan. Onze grondstofkaarten zijn bij de drukker maar half door het snijmachine gegaan, waardoor sommige kaarten langs de ene kant rechte hoeken en langs de andere kant afgeronde hoeken hebben. Aangezien het maar bij de helft van de kaarten is vermoeden we dat dit niet in alle exemplaren het geval is, maar het is toch lastig tijdens het schudden. Al zijn we dan misschien wel heel nauwkeurig 🙂

Met dank aan Asmodee België!

Conclusie: Five Tribes is een spel dat je zeker eens gespeeld moet hebben!

Five Tribes

Auteur: Bruno Cathala
Uitgeverij: Days of Wonder
Aantal spelers: 2 – 4
Tijdsduur: ± 60 min.
Vanaf 12 jaar

Spelbeschrijving

In de vroege moderne tijd was glasblazen een ambacht dat ontzettend veel werd uitgevoerd in de vele bosrijke gebieden in Tsjechië. Een pad van 250km lang door het Beierse woud is dan ook naar deze warme ambacht genoemd: de Glasstraat. De sfeer en warmte van de glasproductie is er nog steeds aanwezig. In dit spel zal je niet alleen glas, maar ook bakstenen moeten produceren, deze kan je samen met andere grondstoffen dan weer gebruiken om gebouwen te kopen, al zal je daarvoor wel de juiste personen aan het werk moeten zetten!

Het spel wordt gespeeld over vier bouwperiodes, telkens zal je drie tot vijf karakters kunnen uitspelen. Aan het begin van een bouwperiode kiezen alle spelers in het geheim 5 karakters uit de 15 die iedereen beschikbaar heeft. Enkel deze karakters zal je in de loop van deze bouwperiode kunnen benutten. Als je aan de beurt bent speel je één van deze vijf karakters uit, daarna controleren je tegenspelers of zij dat karakter ook op hand hebben. Als jij de enige bent met het gekozen karakter heb je geluk en zal je beide acties kunnen uitvoeren, anders zal je de diensten van jouw karakter moeten delen met je tegenspelers en kan je slechts één van beide acties uitvoeren. Alle karakters hebben unieke acties, zo kan je met de houthakker, de kolenbrander en nog enkele andere de basisgrondstoffen verzamelen. Als je de nodige basisgrondstoffen bezit worden deze automatisch omgevormd tot glas of baksteen op je productiewiel, je bent deze basisgrondstoffen dan wel weer kwijt, iets waar je zeker rekening moet mee houden. Met de mijnwerker, boswachter en de vijverbouwer kan je grondstoffen verdienen en/of landschappen toevoegen op je speelbord terwijl je met de bouwmeester of de timmerman dan weer gebouwen kan aankopen. Die gebouwen moet je uiteraard kunnen betalen met de grondstoffen op je productiewiel. Je zal dus eerst grondstoffen moeten verzamelen om later gebouwen te kunnen aankopen.

Er zijn drie verschillende gebouwtypes. De werkgebouwen kan je gedurende heel het spel gebruiken en laten je toe om bepaalde goederen te ruilen tegen anderen, de directe gebouwen geven je een éénmalig voordeel, hierbij ontvang je meestal een bepaalde grondstof. Beide gebouwtypes leveren ook punten op maar het zijn de bonusgebouwen die je de meeste punten zullen opleveren aan het einde. Door te voldoen aan de gevraagde voorwaarden zal je een aantal punten kunnen verdienen. Zo levert de Visserswerf je vier punten op als je een vierkant van 4 meren op je speelbord hebt gemaakt en levert de scheepshelling je één punt op per overgebleven hout.

Elke speler kan op deze manier drie karakterkaarten uitspelen, de andere twee zal je enkel (gedeeltelijk) kunnen benutten als één van je tegenspelers deze uitspeelt. Daarna eindigt de eerste bouwperiode en worden de beschikbare gebouwen aangevuld, de spelers kiezen vervolgens weer 5 kaarten uit die ze in de volgende bouwperiode willen gebruiken. Na vier bouwperiodes eindigt het spel en volgt de puntentelling. Elke speler begint het spel met drie gebouwen die je punten kunnen opleveren voor overgebleven zand, glas en bakstenen, de rest wordt bepaald door de gebouwen dat je doorheen het spel hebt aangekocht.

Onze mening

Uwe Rosenberg is over het algemeen een auteur die ons wel ligt, de Glasstraat is één van de minder lange/zware spellen van hem. Een groot pluspunt van dit spel is dan ook dat je het perfect in een uurtje kan spelen. Enerzijds heb je het gevoel dat je helemaal op je ééntje bezig bent, je bouwt je eigen landschap en gebouwen op. Anderzijds is de interactie met je tegenspelers juist heel groot, je probeert in te schatten welke karakterkaarten zij wel of niet zouden spelen om zo optimaal gebruik te maken van jouw vijf karakterkaarten. Er zitten ontzettend veel gebouwen (93) bij terwijl je er lang niet zoveel nodig hebt, dat zorgt er voor dat het spel elke keer weer heel anders aanvoelt aangezien je toch wat speelt naar gelang de gebouwen die beschikbaar zijn. Toch is er van elk gebouw slechts één beschikbaar en wil je voorkomen dat je tegenstanders gaan lopen met het gebouw dat jij zo graag wilt. In de Glasstraat zal je je strategie regelmatig moeten aanpassen want je tegenstanders zullen er ongetwijfeld voor zorgen dat niet alles loopt zoals je het in gedachten had. Ondanks dat de spelregels vrij eenvoudig te begrijpen zijn hebben wij toch steeds het gevoel dat we het niet in handen hebben. Het spel begrijpen is één ding, maar het echt op een goede manier spelen bleek in het begin toch een ander verhaal. De werkwijze van het productiewiel lijkt ook zo eenvoudig maar telkens opnieuw komen we voor verrassingen te staan omdat we het verkeerd hadden ingeschat. Soms wil je helemaal niet dat er glas geproduceerd wordt en je met gevolg al je grondstoffen weer kwijt bent, maar je kan het helaas niet verhinderen. Het komt er op neer dat we de Glasstraat wel een leuk spel vinden maar dat we er helemaal niet goed in zijn :-).

Als we het spel de eerste keer zagen dachten we dat het glasblazen op zich een groter rol zou spelen tijdens het spel, het voelt echter vrij abstract aan en je bent vooral bezig met het aankopen van gebouwen en uit te zoeken hoe je daar zoveel mogelijk punten mee kan verdienen. Het glas is net als baksteen gewoon één van de speciale grondstoffen die je daar voor nodig hebt. De Glasstraat is voorzien van erg mooie illustraties van Dennis Lohausen, inmiddels één van onze favoriete artiesten.

Conclusie: De Glasstraat is een spel met veel leuke elementen!

De Glasstraat

Auteur: Uwe Rosenberg
Uitgeverij: White Goblin Games
Aantal spelers: 1 – 4
Tijdsduur: ± 20min. / speler
Vanaf 12 jaar